Hatsjepsoet

Hatsjepsoet was de zesde farao van de achttiende dynastie van Egypte.
Ze regeerde eerst als regent en vervolgens als koningin van ca. 1479 v. Chr. tot ca. 1458 v. Chr. en was de grote koninklijke echtgenote van farao Thoetmoses II.
Ze was de tweede bevestigde vrouw in Egypte die zelfstandig regeerde, na Sobekneferoe/Neferusobek in de twaalfde dynastie.
Hatsjepsoet was de dochter van Thoetmoses I en de Grote Koninklijke Vrouwe Ahmose.
Na de dood van haar echtgenoot en halfbroer Thoetmoses II regeerde ze aanvankelijk als regentes over haar stiefzoon Thoetmoses III, die de troon erfde op tweejarige leeftijd.
Enkele jaren na haar regentschap nam Hatsjepsoet de positie van farao aan en nam de volledige koninklijke titel aan, waardoor ze mederegeerder werd naast Thoetmoses III.
Om zich te vestigen in het Egyptische patriarchaat, nam ze traditioneel mannelijke rollen aan en werd ze afgebeeld als een mannelijke farao, met fysiek mannelijke trekken en traditioneel mannelijke kleding.
Ze benadrukte zowel de kwaliteiten van mannen als vrouwen om het idee over te brengen dat ze zowel een moeder als een vader voor het rijk was.

Om meer te weten over Hatsjepsoet als farao kunt u door hier te klikken verder lezen over haar.

Standbeeld van Hatsjepsoet.

(Dimensies: Hoogte 195 cm, breedte 49 cm, diepte 114 cm)

(Bron: Metropolitan Museum of Art)

De vroegste vermelding van Hatsjepsoet als farao is te vinden in het graf van Ramose en Hatnofer, waar een verzameling grafgiften een enkele aardewerken kruik of amfoor uit de grafkamer bevatte, gestempeld met het jaartal “Jaar 7”.
Een andere kruik uit dezelfde tombe, ter plaatse ontdekt door een expeditie van het Metropolitan Museum of Art in 1935-1936 op een heuvel nabij Thebe, was gestempeld met het zegel van “Godsvrouw Hatsjepsoet” en twee kruiken droegen het zegel van “De Goede Godin Maatkare“.
De datering van de amforen, “verzegeld in de grafkamer door het puin uit Senenmoets eigen graf“, is onbetwist, wat betekent dat Hatsjepsoet in het jaar 7 van haar regering werd erkend als farao van Egypte – en niet langer slechts als regentes.
Ze was zeker farao in het jaar 9, de datum van de Poent-expeditie, ca. 1471 v. Chr.
Haar laatste gedateerde getuigenis als farao dateert uit het jaar 20, ca. 1460 v. Chr. en ze komt niet meer voor in het jaar 22, ca. 1458.

De kwarts sarcofaag van Hatsjepsoet.

(Auteur: Merja Attia (Wikipedia), Caïro Museum JE 37678 – JE 52459)

Hatsjepsoets laatste gedateerde attestatie als farao dateert uit jaar 20, III Peret, dag 2, ca. 22 mei 1459 v. Chr., maar de regeerperiode van 21 jaar en 9 maanden die Manetho voor haar schreef in Josephus’ boek Contra Apionem, geeft aan dat ze ophield te regeren in jaar 22, ca. 1458 v. Chr.
De precieze datum van het begin van de regering van Thoetmoses III als alleenheerser van Egypte – en vermoedelijk van Hatsjepsoets dood – wordt beschouwd als jaar 22, II Peret, dag 10, vermeld op een enkele stele opgericht in Armant, overeenkomend met 16 januari 1458 v. Chr.
Deze informatie bevestigt de fundamentele betrouwbaarheid van Manetho’s koningslijst, aangezien Hatsjepsoets bekende troonsbestijgingsdatum I Sjemu, dag 4 was.
Hatsjepsoet begon met de bouw van een graftombe toen ze de Grote Koninklijke Vrouwe van Thoetmoses II was.
De omvang hiervan was echter niet geschikt voor een farao, dus toen ze de troon besteeg, begonnen de voorbereidingen voor een nieuwe begrafenis.
Hiervoor werd graftombe KV20, oorspronkelijk gegraven voor haar vader, Thoetmoses I en waarschijnlijk de eerste koninklijke tombe in de Vallei der Koningen, uitgebreid met een nieuwe grafkamer.
Hatsjepsoet knapte ook de begrafenis van haar vader op en bereidde een dubbele begrafenis voor van zowel Thoetmoses I als haarzelf in graftombe KV20.
Het is daarom waarschijnlijk dat ze na haar dood (uiterlijk in het 22e jaar van haar regering) samen met haar vader in deze tombe werd bijgezet.

Naast wat er in KV20 werd gevonden tijdens de opruiming van het graf door Egyptoloog Howard Carter in 1903, is er elders ander grafmeubilair van Hatsjepsoet gevonden, waaronder een troon of bed in de vorm van een leeuwin, een senetspelbord met gebeeldhouwde rode jaspisspelstukken met leeuwenkop en haar faraonische titel, een zegelring en een gedeeltelijk oesjabtibeeldje met haar naam.
In de Koninklijke Mummiecache in DB320 werd een houten canopische doos met een ivoren knop gevonden, met de naam Hatsjepsoet erop en met daarin een gemummificeerde lever of milt, samen met een kies.
Er was ook een koninklijke dame met dezelfde naam uit de 21e dynastie, wat aanvankelijk leidde tot speculatie dat de artefacten mogelijk van haar waren.

Een voorbeeld van damnatio memoriae van Hatsjepsoet in Deir el-Bahari.
Terwijl de cartouches van Thoetmosis III (rechts) intact bleven,
werden de cartouches van Hatsjepsoet (links) afgehakt, vermoedelijk door Amenhotep II.

(Auteur: Hedwig Storch (Wikipedia), uit de Tempel te Deir el-Bahari)

Tegen het einde van de regering van Thoetmoses III en tijdens de regering van zijn zoon werd een poging gedaan om Hatsjepsoet uit bepaalde historische en faraonische archieven te verwijderen.
Haar cartouches en afbeeldingen werden uit stenen muren gebeiteld.
De methoden voor het wissen varieerden van volledige vernietiging van elke vermelding van haar naam of afbeelding tot vervanging, waarbij Thoetmoses I of II werd toegevoegd waar Hatsjepsoet ooit stond.
Er waren ook gevallen van gladmakende lapjes die Hatsjepsoets cartouche bedekten, voorbeelden hiervan zijn te zien op de muren van de Deir el-Bahari-tempel.
Eenvoudiger methoden omvatten ook bedekking, waarbij nieuwe steen werd toegevoegd om reliëfs of heilig steenwerk volledig te bedekken.

Familie van Hatsjepsoet: haar vader Thoetmoses I,
vergezeld door zijn vrouw Ahmes en hun jongste dochter, Neferubity.

(Auteur: Denkmäler aus Aegypten und Aethiopien by Karl Richard Lepsius (1810–1884))

Hatsjepsoet is, volgens Egyptoloog James Henry Breasted, “de eerste grote vrouw in de geschiedenis over wie we geïnformeerd zijn.”
In sommige opzichten werd Hatsjepsoets regering gezien als een indruisende tegen het patriarchale systeem van haar tijd.
Ze slaagde erin als regentes te regeren voor een zoon die niet van haar was, in strijd met het systeem dat voorheen alleen moeders toestond namens hun biologische zonen te regeren.
Ze gebruikte dit regentschap om haar vrouwelijke koningschap te creëren en bouwde uitgebreide tempels om haar regering te vieren, wat betekende dat het publiek gewend raakte aan het zien van een vrouw in zo’n machtige rol.
Dit zorgde ervoor dat toen het orakel haar tot koning uitriep, het Egyptische publiek haar status gretig accepteerde.

Net als bij andere vrouwelijke staatshoofden in het oude Egypte gebeurde dit echter alleen door gebruik te maken van mannelijke symbolen van koningschap, vandaar de beschrijving van Hatsjepsoet en anderen als vrouwelijke koningen in plaats van koninginnen.

Egyptologe Kara Cooney stelt dat Hatsjepsoet in wezen macht kreeg van de elite, die haar in naam diende, om hun eigen belangen te bevorderen.
Ze werd aan de macht gebracht dankzij haar eerdere, succesvolle staat van dienst als hogepriesteres (en tijdens de opvolgingscrisis die aan haar regentschap voorafging) en tijdens haar heerschappij verwierven de elites aanzienlijke macht en rijkdom.

Het “Hatsjepsoet-probleem” is een directe link naar gendernormen met betrekking tot de oude Egyptische sociale structuren.
Hoewel ze weliswaar koningin was, werd haar heerschappij, vooral daarna, genegeerd en zelfs uitgewist.
Haar heerschappij kan als succesvoller worden beschouwd dan die van sommige farao’s, bijvoorbeeld met de uitbreiding van grenzen, wat gezien kan worden als een bedreiging voor traditionele genderrollen.
Dit roept vragen op over het conflict tussen macht en traditionele genderrollen, en in hoeverre modernisme en conservatisme elkaar overlappen.

Stele met de twee koningen, Hatsjepsoet (midden, links), met de overwinningskroon,
Chepresh, die wijn aanbiedt aan de godheid Amon.
Thoetmoses III (midden, rechts) draagt ​​de Hedjet-kroon.

(Auteur: Sailko (Wikipedia), Vaticaanse Musea.)