Nebkaure-ankh
De hogepriester van Ptah Nebkaure-ankh onder de regering van Senoesret III.
(Foto: Neithsabes (Wikipedia) van de Ankhefensekhmet-stèle)
Genealogie van Ankhefensekhmet.
De Genealogie van Ankhefensekhmet of Genealogie van de Memfitische priesterlijke elite (Berlijn 23673) is een oud Egyptisch reliëf – soms ook wel een stèle genoemd – dat doorgaans wordt geïdentificeerd als gemaakt in de 8e eeuw v.vChr., onder het bewind van farao Sheshonq V van de late 22e dynastie.
Een bewaard gebleven blok wordt bewaard in het Egyptisch Museum in Berlijn.
Het reliëf werd vervaardigd door een priester genaamd Ankhefensekhmet met als doel zijn eigen genealogie te illustreren.
Het reliëf traceert Ankhefensekhmets voorouderreeks tot 64 generaties daarvoor, waarbij het vroegste individu, Ptahemheb, door Ritner werd geïdentificeerd als afkomstig uit de tijd van Nebhepetre (Mentoehotep II) van de 11e dynastie en door Borchart alternatief werd geïdentificeerd als afkomstig uit de tijd van Nebkaure Khety van de 10e dynastie.
In 25 gevallen noemt de genealogie ook de farao of koning die destijds heerste.
Veel van Ankhefensekhmets voorouders droegen de titel “Hoofd van de meester-ambachtslieden“, beter bekend als “Hogepriester van Ptah“. Robert K. Ritner suggereerde dat de vermelding van farao’s uit de Hyksos-periode (Apepi (3/5), de verder onbekende Sharek (3/6) en Aaqen (3/12)) de continuïteit van de voorouders zou moeten weerspiegelen, in plaats van een aanvaarding van de Hyksos-heerschappij door de inheemse bevolking van Egypte; de naam Aaqen, wat “Dappere ezel” betekent, lijkt zelfs een opzettelijke spelfout van “Sterk van moed“.
Nog eerder suggereerde Alan Gardiner ook dat Aaqen een spottende naam zou kunnen zijn voor Aaqenenre (“Groot en sterk is Ra“), een van Apepi’s troonnamen.
Genealogiestele van Ankhefensekhmet – 22e Egyptische dynastie.
(Foto: Neithsabes (Wikipedia))
Hier is een poging om de stèle te vertalen.
Het onderschrift: (…) geeft een deel van de stèle aan dat is uitgewist; een vetgedrukte naam duidt op de cartouche van een farao:
“Hij zei: De grote ambachtslieden zijn verzameld voor koning Sheshonq, gerechtvaardigd!”
Eerste regel:
“De goddelijke vader van Ptah, priester van Sekhmet, Ankhefensekhmet, zoon van de priester van Sekhmet, Pahemnetjer, zoon van de priester van Sekhmet, Pasherensekhmet, zoon van de priester en overste van de geheimen van het heiligdom, Pahemnetjer, zoon van de goddelijke vader van Letopolis, Sasekhmet, zoon van de priester van Sekhmet, Pahemnetjer, zoon van de priester en overste van de geheimen van het heiligdom, Ptahioufâan, zoon van de priester en overste van de geheimen van het heiligdom, Pahemnetjer, zoon van de priester en overste van de geheimen van het heiligdom, Chedsunefertum, zoon van de priester, Ankhefensekhmet, zoon van de priester en overste van de geheimen van het heiligdom (…) zoon van de priester van de god (…) Ashakhet, zoon van de priester Papa ten tijde van koning Psoesennes, zoon van de grote opperbevelhebber Saiset, ten tijde van koning Psoesennes, zoon van de grote opperhandwerker Papa, in de tijd van koning Âakheperrê-setep-en-(…), zoon van de grote opperhandwerker Ashakhet in de tijd van koning Amon-em-(…), zoon van (breuk van de stele) »
De hogepriester van Ptah, Sokaremsaf (positie 2/7).
(Foto: Neithsabes (Wikipedia))
Tweede regel:
“De grote opperbevelhebber Ptahemakhet ten tijde van koning (…), zoon van de grote opperbevelhebber Neferrenpet ten tijde van koning Usermaatre-setep-en-Re, zoon van de grote opperbevelhebber Ptahemakhet ten tijde van koning Usermaatre-setep-en-Re, zoon van de grote opperbevelhebber (naam beschadigd)…enchemet, ten tijde van koning Usermaatre-setep-en-Re, zoon van de goddelijke vader van Amon en superieur aan de werken van Usermaatre-setep-en-Re, Ptahhotep, zoon van de grote opperbevelhebber Netjeruyhotep, ten tijde van koning Menmaatre, zoon van de grote opperbevelhebber Sokaremsaf, ten tijde van koning Menmaatre, zoon van de grote opperbevelhebber Ty, ten tijde van koning Djoser-Kheperure-setep-en-Re, zoon van de goddelijke vader van Amon-Re, meester van (…), Sokaremsaf, zoon van de goddelijke vader van Sekhmet en wab van de koning en goddelijke vader Ay, Ipu zoon van de grote leider van de ambachtslieden Meryour, in de tijd van koning Nebmaâtrê, zoon van de grote leider van de ambachtslieden Penbanebes in de tijd van koning Nebmaâtrê, zoon van de goddelijke vader en superieur van de geheimen van Ptah, Nehememptah zoon van de sem van Ptah, de grote van de zieners, in de tijd van koning Menkheperrê (het breken van de stele) »
Cartouche van de overigens onbekende Hyksos-koning Sharek (vermeld in pos. 3/6).
(Foto: Udimu (Wikipedia))
Derde regel:
“(zoon) van de goddelijke vader Ty, zoon van de grote opperbekwame ambachtsman Paimykhered, ten tijde van koning Djeserkare, zoon van de priester en superieur van de geheimen van Ptah, Tiy, zoon van de grote opperbekwame ambachtsman Mentu, ten tijde van koning Neb-pehty-Re, zoon van de goddelijke vader en grote ziener van Heliopolis Hormaakheru, ten tijde van koning Apophis, zoon van de sem-priester van Ptah, Urhotep, ten tijde van koning Sharek, zoon van de wab-priester en rituele priester, Horemhotep, zoon van de goddelijke vader en superieur van de geheimen van Ptah, Ptehemhat, zoon van de sem-priester van Ptah, Paser, ten tijde van koning Aaqen, zoon van de grote opperbekwame ambachtsman Waket, ten tijde van koning Khakare, zoon van de goddelijke vader en priester van Sobek, Sehetepibseneb, zoon van de grote opperbekwame ambachtsman Ankhnubkhaure, in de tijd van koning Khakare, zoon van de grote meester der ambachtslieden, Ankhkakare, in de tijd van koning Nubkhaure, zoon van de grote leider der ambachtslieden, Ankhsehetepibre, in de tijd van koning Kheperkare, zoon van de goddelijke vader, superieur van de stad en vizier, Netjeruyhotep, in de tijd van koning Sehetepibre, zoon van de goddelijke vader, voorman der ambachtslieden en controleur van alle zaken des konings, Sokaremheb, zoon van de (…) en priester van Satis, meesteres van de Twee Landen, Nebneferu, zoon van de Waab-priester en rituele priester, Minemheb, zoon van de goddelijke vader, Ptahhotep, zoon van de goddelijke vader en superieur van de geheimen van Ptah, Minemhat, zoon van de grote leider der ambachtslieden, Ptahemheb in de tijd van koning Nebhepetre, zoon van (het breken van de stele) »
Interpretaties
Deze genealogie van een oude Egyptische familie is de langste die tot nu toe bekend is.
Zoals bewaard gebleven, presenteert ze ons een reeks priesters die meer dan een millennium beslaat, wat onvermijdelijk vragen oproept.
Door de informatie die ze bevat te vergelijken met archeologische vondsten, lijken sommige van de genoemde figuren echt te hebben geleefd, aangezien er documenten zijn gevonden die hun bestaan bevestigen, terwijl andere volledig onbekend zijn en er geen vergelijkend bewijs is dat aantoont dat ze daadwerkelijk hebben bestaan.
Dit geldt met name voor de hogepriesters van Ptah.
Van de ongeveer twintig genoemde hogepriesters is slechts de helft door verschillende bronnen bevestigd.
Voor de rest is het mogelijk om de bronnen en de stèle met elkaar te verbinden, waardoor een verdraaiing van hun naam of het gebruik van hun adellijke naam in plaats van de officiële naam die hen samen met hun pauselijke ambt bij hun benoeming werd meegegeven, te accepteren.
Voor de anderen kunnen geen aanvullende gegevens de realiteit van hun bestaan tot op de dag van vandaag bevestigen.
Dit feit wordt anders geïnterpreteerd door de auteurs die de stèle van Ankhefensekhmet hebben bestudeerd.
Volgens Ludwig Borchardt, die de juistheid van de genealogische informatie op de stele niet in twijfel trekt, bevestigt dit het bestaan van een duplicatie van het pauselijk ambt in Memphis, zelfs na het Oude Rijk.
Hoewel de archeologie het mogelijk heeft gemaakt deze figuren te ontdekken voor de meeste regeerperiodes van opeenvolgende dynastieën, verschaft de genealogie van Ankhefensekhmet ons de namen van degenen die nog niet ontdekt zijn en die dit ambt dus deelden met hun collega, waardoor onverwacht de hiaten in de archeologie worden opgevuld.
Charles Maystre bekijkt deze informatie en deze interpretatie kritischer.
In zijn werk, dat uitsluitend handelt over de hogepriesters van Ptah, trekt hij, in het licht van de ontdekkingen en rekening houdend met deze realiteit, de genealogie van de stèle van Ankhefensekhmet in twijfel.
Volgens zijn studie naar de duplicatie van het pauselijke ambt, zoals die in het Oude Rijk werd vastgesteld, kwam er officieel een einde aan dit fenomeen in de Zesde Dynastie tijdens een grondige hervorming van het pontificaat, bevolen door Pepi I en is het daarna nooit meer voorgekomen.
Door deze opeenvolging van priesters van vader op zoon te analyseren en te vergelijken met de parallel genoemde regeringen, trekt hij bovendien de levensduur tussen generaties in twijfel, waardoor hij twijfels zaait over Anchefensechmets vermogen om het bestaan van haar voorouders zo lang te bewaren. Al deze factoren leiden hem tot de conclusie dat Anchefensechmets genealogie niet als een betrouwbaar document kan worden beschouwd en dat deze in zijn historische context moet worden geplaatst.